Nội dung
Nếu bạn đã từng đọc qua bài viết về 23 loại Board Game nổi tiếng làm điên đảo thế giới ngoài kia, hẳn bạn sẽ hiểu rõ, loài người yêu thích những câu đố, những bài toán và những trò chơi cờ như thế nào. Vì vậy, mỗi vùng đất đều chọn cho mình một bộ môn cờ riêng để chơi, hay thậm chí sáng tạo ra một bộ cờ mới để chơi thỏa sức tưởng tượng của trí não mình. Nếu như Ấn Độ được xem là cái nôi của nền văn minh của thế giới, văn minh lúa nước thì đây cũng được coi là nơi có nguồn gốc cờ (board game) cổ xưa nhất thế giới. Bộ môn cờ Ấn Độ – còn được biết đến là cờ Chatuganga, là mẹ đẻ của nhiều loại cờ khác nhau trên toàn thế giới. Khi đến Trung Quốc, cờ Ấn Độ tạo cảm hứng để tạo ra cờ tướng, cờ vây. Khi đến Châu Âu, lại có biến thể là các môn cờ Vua…. Còn nhiều loại cờ khác nữa mà cái tên gắn liền với các quốc gia như cờ Hàn Quốc, cờ Thái Lan, cờ Nepal… Nhưng, đất nước Việt Nam lại chưa có một loại cờ nào… vinh danh đất nước…. Đây là điều trăn trở của một người về một loại cờ. Đó là khi bộ môn Cờ Tư Lệnh ra đời…
Vậy Cờ Tư Lệnh là gì?
Định nghĩa Cờ Tư Lệnh
Bộ môn Cờ Tư Lệnh là một loại cờ – boardgame, trò chơi chiến thuật trên bàn cờ. Cờ tư lệnh có tên tiếng anh là Commander Chess. Mỗi bên sử dụng 19 quân bao gồm: 2 Quân Bộ Binh, 2 Pháo Binh, 2 Công Binh, 2 Xe Tăng, 2 Cao Xạ, 2 Không Quân, 2 Hải Quân, 2 Sở Chỉ Huy, 1 Tên Lửa Phòng Không, 1 Dân Quân, 1 Tư Lệnh. Mục đích của trò chơi là làm thất bại các chiến lược tấn công của quân địch và tiêu diệt Tư Lệnh.
Nguồn gốc và sự phát triển cờ tư lệnh
Cờ Tư Lệnh là trò chơi đặc chuẩn Việt Nam ra đời (được Bộ Văn Hóa – Thể thao – Du Lịch Việt Nam công nhận) vào năm 2010. Trước đó, Việt Nam đã có các môn cờ dân gian được gọi là cờ súy, cờ quân sự nhưng không phát triển nổi bật và nhanh chóng rơi vào quên lãng. Nhiều nhận xét về cờ súy là một loại cờ tướng có chút cải biên, tuy nhiên, vẫn bộc lộ nhiều yếu điểm cổ hủ so với thời đại như : mang tư tưởng cá nhân, may rủi, không có tính nhân văn, truyền thống đất nước, không được quy chuẩn.
Cờ Tư Lệnh ra đời là sự chuyển mình tích cực cho môn cờ lấy quân sự Việt Nam làm gốc, nêu bật được cái đặc tính quân đội Việt Nam và gợi nhớ về truyền thống đấu tranh hào hùng của dân tộc một thời. Chính vì thế, cờ Tư Lệnh nhận được rất nhiều sự quan tâm từ các cơ quan nhà nước, quân đội Việt Nam và cộng đồng quốc tế. Cục Bản quyền nhanh chóng cấp chứng chỉ và được sự chú ý của truyền thông Đức.
Hiện nay, một nỗ lực lớn đưa Cờ Tư Lệnh phát triển như một môn chơi mang tính giải trí và rèn luyện tư duy chiến lược quân sự cho toàn dân toàn quân Việt Nam. Sau khi được sự thông qua của Đảng và Nhà Nước, cờ Tư Lệnh đang dần được giới thiệu vào trường học, dạy và học cờ Tư Lệnh ở các bậc học. Tiêu biểu là Trường Mai Dịch – Hà Nội, tác giả cờ Tư lệnh đã đến và tham gia phổ cập. Trong các trường quân sự, như trường Sĩ quan chính trị đang dần thành lập các câu lạc bộ Cờ Tư Lệnh. Hội Thi Cờ Tư Lệnh lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội năm 2014 cũng nhận được nhiều sự quan tâm.
Hiện nay, cờ Tư Lệnh đã được bày bán ở một số địa điểm cũng như có trò chơi tư lệnh trên máy tính, game cờ tư lệnh online.
Ai là tác giả của môn Cờ Tư Lệnh ?
Được mệnh danh là Quốc Cờ – Cờ Tư Lệnh được xem là một môn thể thao trí tuệ đậm chất Việt Nam. Cờ Tư Lệnh gợi nhớ về tư tưởng, đặc điểm chiến đấu trong các cuộc kháng chiến ở nước ta, đồng thời thể hiện rõ các đặc điểm địa lý đậm chất Việt Nam, cùng tinh thần chiến đấu đồng lòng đồng sức của dân và quân Việt Nam.
Để sáng tạo ra loại cờ mang nhiều tinh túy dân tộc như vậy, người sáng tạo – ông Nguyễn Quý Hải, không thể không mang những trải nghiệm chiến đấu, cùng ăn cùng ngủ một thời trong quân đội Việt Nam. Ông Hải từng giữ chức tiểu đoàn trưởng pháo 130mm trong chiến dịch tiến công Quảng Trị năm 1972, đồng thời là một nhà văn. Sau chiến tranh, ông trăn trở về một loại hình cờ khác biệt nhưng đậm chất Việt Nam, ông tâm sự như sau :
« Ông kể, với nghệ thuật cờ, lâu nay mọi người chủ yếu biết và chơi hai loại: Cờ Vua và Cờ Tướng. Cờ Tướng với con cờ chữ Hán, với lối chơi tư duy sâu, trầm ngâm lớp trẻ không mấy hào hứng. Cờ Vua ngược lại không phải là môn nghệ thuật giải trí của lớp người lớn tuổi. Vì thế, ông đã nghĩ đến việc sáng tạo loại cờ mang bản sắc riêng của VN.
Vì sao Cờ Tư Lệnh Hấp Dẫn ?
Cờ Tư Lệnh đang thu hút một bộ phận quan tâm đông đảo vì những lý do sau:
- Thể hiện được các đặc điểm địa lý địa hình Việt Nam hơn như bổ sung cả vùng biển, bên cạnh sông nước, lục địa – gợi nhớ về vùng đất vùng trời vùng biển Việt Nam. Sâu xa hơn, chơi cờ là một quá trình hiểu thêm và yêu mến đất nước Việt Nam
- Lực lượng tham chiến bao gồm các quân cờ chiến đấu hiện đại hơn – như cao xạ, pháo binh, bộ binh, công binh, không quân, dân quân, xe tăng, tên lửa phòng không, sở chỉ huy, tổng tư lệnh. Điều này vừa giúp người chơi dễ hình dung vừa giúp người chơi làm quen với cách tạo sức mạnh chiến tranh trong thời kì hiện đại.
- Các quân cờ được cải biên thành hình tượng sinh động như máy bay, xe tăng, tên lửa, tàu chiến… giúp dễ hình dung. Để tăng tính thú vị cho bộ cờ, tác giả còn sáng tạo thêm các hình thù nổi 4D trên mỗi quân cờ.
- Cờ Tư Lệnh là bộ môn cờ tiếp nối thành công nhất của cờ súy, cờ quân sự dân gian cho đến ngày nay. Khắc phục các điểm yếu của môn cờ dân gian và lồng thêm không khí của thời đại. Cờ Tư Lệnh loại bỏ các yếu tố về phong kiến trong quan điểm chính trị bằng cách bỏ cung cấm. Quân cờ giá trị cao nhất trong bộ cờ là Tổng tư lệnh, lãnh đạo cả cuộc chiến đấu và chiến đấu, không phải vua và hoàng hậu chỉ có thể di chuyển trong khu vực cung cấm, trông chờ sự bảo vệ của quân khác.
- Cờ Tư Lệnh là môn cờ cũng là môn học quân sự trên bàn, rèn luyện đầu óc chiến lược của các chiến sỹ, sỹ quan quân đội, cũng như thế hệ trẻ Việt Nam. Bộ môn cờ mang tính chất thực tiễn cao, rõ ràng giúp người chơi tiếp cận lối tư duy chiến lược hiện đại và hiệu quả hơn trong thời đại ngày nay.
- Cờ Tư lệnh không chỉ chơi đến tận cùng đến khi diệt được Tư lệnh đối phương mà còn có cách chơi tính điểm, có thể chơi giữa giờ giải lao trên thao trường.
Game Cờ Tư Lệnh là môn cờ mang tính cách mạng cao, theo chuyên gia nghiên cứu cờ quốc tế tiến sĩ Reune Gralla nhận định:
+ Tính giáp chiến thì mới phân cao thấp bị giảm thiểu. Nghĩa là trong cờ Tướng, nếu ăn quân buộc phải thế chỗ của quân bị ăn, thì game cờ Tư Lệnh có thể đứng tại chỗ để ăn quân, vì đặc điểm bàn cờ có vùng biển…
+ Quân cao xạ, tên lửa được quyền ăn quân trên vùng trời và dưới đất. Quân bị ăn trong vòng lửa chịu luật một đổi một.
+ Quân cờ có thể cõng nhau, khi cần thiết để tăng tốc độ tiến quân. Đến lượt đi các quân trong tổ hợp có thể đi và ăn quân ở các hướng khác nhau.
+Luật quân anh hùng – vinh danh các “chiến sĩ” có công đầu chiếu được quân Tư Lệnh của đối phương. Ngay lập tức, được nâng tầm đi và ăn một nấc, được đi và ăn cả thẳng và chéo 45 độ.
Máy bay chiếu được tư lệnh sẽ thành máy bay tàng hình, bay qua vùng lửa không bị cháy, ăn quân trong vùng lửa không phải một đổi một.
+Có kiểu kết thúc ván cờ mở: Kết thúc nhanh (dạng chơi ngắn khoảng 10 đến 15 phút) ngay khi ván cờ đã đạt mục tiêu chiến thuật từng trận (trận hải chiến, không chiến, tác chiến trên bộ…) Kết thúc chậm (lối chơi tổng lực thường 30 phút) chỉ khi tiêu diệt được tư lệnh đối phương hoặc hết thời gian quy định.
Các bài viết về luật chơi, các quy định quy tắc chơi cờ Tư Lệnh, các chiến lược chơi cờ tư lệnh như thế nào, chỗ mua bàn cờ tư lệnh, chỗ học cờ tư lệnh, các giải đấu cờ Tư lệnh sẽ được cập nhật ở bài viết sau.
