Liên đoàn Cờ tướng Châu Á, AXF, được thành lập vào ngày 23/11/1978 tại Kuching, Sarawak. Nhiệm vụ của liên đoàn Cờ Tướng châu Á là thúc đẩy bộ môn Cờ tướng trong châu Á và quốc tế hóa bộ môn này. Các điều luật Cờ tướng do Liên đoàn Cờ Tướng Chấu Á ban hành là tiêu chuẩn thi đấu ở châu Á, đơn giản hơn các bộ luật khác.
Dự thảo đầu tiên của bộ Luật Cờ Tướng được thông qua vào năm 1982, và phiên bản mới nhất là bản được công bố vào năm 2003. Người mới bắt đầu được khuyến khích theo luật cờ tướng này. Trong bài viết này, tôi sẽ đơn giản, cô đọng các điều luật Cờ Tướng bản gốc để mọi người tiện theo dõi, áp dụng.
1.Thuật ngữ chung- Luật Cờ Tướng
Chiếu (Check- 照着): Nước cờ tấn công Tướng ngay lập tức.
Sát (Kill- 杀): Nước cờ trước khi chiếu hoặc các nước chiếu dẫn đến chiếu Tướng
Đuổi( Chase -捉着) Nước cờ đe dọa bắt quân (thường là một quân lớn) khác với Tướng trong nước tiếp.
Đổi quân(Exchange – 兑 着)Nước cờ trao đổi quân cờ với đối phương.
Cản quân( Block – 拦着)Nước cờ ngăn cản quân đối phương di chuyển theo một hướng nhất định.
Thí quân(Provide- 献 着) Nước cờ để đối phương bắt quân của mình
Nước chờ (Idle -闲着) Nước cờ không chiếu, không Sát, Đuổi, Đổi quân, Chặn hoặc Thí quân.
Chiếu mãi(Perpetual check – 长 照) Chiếu liên tục, gây ra tình huống tương tự tái diễn một cách vô tận. Tương tự là Cản quân mãi, Đổi quân mãi và Thí quân mãi
Sát mãi ( Perpetual kill -长 杀) Loạt nước cờ sát liên tục
Đuổi bắt mãi (Perpetual chase-长 捉) Một bên liên tục đuổi theo quân đối phương
Resolve kill -解 杀)Nước đi đe dọa chiếu Tướng. Tương tự với resolve-check và resolve chase.
Chiếu lại( Counter check – 反照) Nước cờ phá vỡ thế chiếu tướng của đối phương và chiếu tướng ngược lại. Tương tự như đuổi lại, sát lại.
Có căn( Protected – 有 根) Một quân cờ có căn khi được bảo vệ bởi một quân cờ chống lưng cho nó. Nếu quân đối phương muốn ăn quân cờ có căn, nó phải cân nhắc bị ăn lại bởi quân cờ chống lưng.
Căn thật (Real Root -真 根) Khi quân cờ bảo vệ bị bắt bởi một quân của đối phương, quân bảo vệ có thể lần lượt bắt lại quân đó của đối phương.
Căn giả( Fake root -假根):Khi quân cờ bảo vệ bị bắt bởi một quân của đối phương, nhưng quân bảo vệ không được sử dụng và không thể bắt kịp quân đó của đối phương
Một chiếu, một sát ( Alternate check and kill一 照 一 杀) Một nước chiếu và theo sau là một nước sát. Tương tự với một chiếu một đuổi, một chiếu một chờ, nhiều chiếu một sát, nhiều chiếu một chờ.
Hai chiếu, một chiếu lại ( Two-to-one-check – 二 照 一 还 照): Một bên chiếu hai lần thì đối phương có nước chiếu lại một lần.
Hai đuổi, một đuổi bắt lại ( Two-to-one-chase – 二 捉 一 还 捉): Một bên liên tiếp đuổi bắt, bên kia thoát được đuổi bắt và đuổi bắt lại một quân cờ ngược lại.
Hai đuổi, hai đuổi bắt lại ( Two-to-two-chase二 捉 二 还 捉) Một bên đuổi bắt hai lần, bên kia thoát được và đuổi bắt ngược lại hai lần.
2. Quy tắc cơ bản khi đưa ra phán xử Cờ Tướng
A) Khi cả hai người chơi không vi phạm các quy tắc, và không ai trong số họ muốn thay đổi các nước cờ, ván cờ được xử HÒA.
B) Khi cả hai vi phạm các quy tắc cùng một lúc, ván cờ được xử HÒA.
C) Trường hợp một bên chiếu mãi, và bên kia đuổi mãi, bên chiếu mãi phải thay đổi nước cờ. Nếu không, bị xử THUA.
D) Trường hợp một bên vi phạm các quy tắc, và phía bên kia không, bên vi phạm các quy tắc phải thay đổi các nước cờ hoặc bị xử THUA.
3. Quy tắc chung khi chơi Cờ Tướng
1) Trong TẤT CẢ các trường hợp, chiếu mãi sẽ bị xử THUA.
2) Trong các trường hợp sau đây, ván đấu cờ được xử HÒA nếu không bên nào thay đổi nước cờ: một chiếu một đuổi, một chiếu một chờ, nhiều chiếu một sát, nhiều chiếu một chờ, một sát một đuổi, một chiếu một bắt sau khi chiếu, một đuổi một bắt sau .
3) Đuổi mãi một quân của đối phương (ngoại trừ quân chốt không qua sông) sẽ tính là THUA. Cũng là trái luật nếu hai hay nhiều quân đuổi mãi một quân, ngoại trừ quân truy đuổi là quân tốt hay quân tướng.
4) Một quân truy đuổi >= 2 quân liên tục sẽ bị xử HÒA. Tương tự áp dụng cho hai quân truy đuổi >=2 quân.
5) Trong trường hợp 2 quân đuổi 1 quân, người chơi thực hiện 2 lần đuổi liên tiếp được coi là đuổi mãi và phải thay đổi các nước đi. Nếu không, người chơi bị xử THUA.
6) Đuổi mãi một quân có căn được xử HÒA ngay cả khi quân có căn giả hoặc căn thật. Mặc dù có ngoại lệ, nhưng đuổi mãi quân xe bằng quân mã hoặc pháo bị cấm.
7) Đuổi mãi một quân cùng loại sẽ tính là HÒA. Không được phép tấn công một quân bị ghim. Quân Mã không bị chặn không được đuổi theo một Mã bị chặn.
8) Khi một trong hai lần đuổi liên tiếp có thể là nước đổi quân, nó vẫn được tính là đuổi mãi. Ngay cả khi mỗi nước đi là nước thí quân, nó vẫn tính là đuổi mãi.
9) Quân Tướng và quân Tốt đuổi mãi quân nào thì được xử là HÒA. Quân Tướng và quân Tốt kết hợp với quân khác tạo thế đuổi mãi cũng được xử HÒA. Vì quân Tướng và quân Tốt được xem là 2 quân yếu nhất trên bàn cờ.
10) Trong tất cả các trường hợp sau, trận cờ được xử HÒA: Cản mãi, thí quân mãi, đổi quân mãi, dọa hết.
4. Chi tiết và minh họa luật Cờ Tướng
1) Một bên ăn quân Tướng trước thì thắng trận cờ.
2) Một trận cờ thắng nếu làm cho các quân của đối phương không còn đường đi (Lưu ý: Không có cờ hòa – Stalemate trong cờ tướng)
3) Khi người chơi lặp lại bất kỳ nước cờ không hợp lệ 3 lần, sẽ bị xử THUA cho dù trọng tài đã nhắc nhở thay đổi nước đi.
4) Trận cờ HÒA nếu:
A) Không bên nào có thể thắng cờ
B) Một bên cầu hòa và một bên đồng ý (xảy ra khá thường xuyên trong thi đấu vì các lý do chiến thuật khác nhau hoặc khi đã biết kết quả chung cuộc)
C) trọng tài tuyên bố trận cờ HÒA
D)Nếu trận cờ đi đến bế tắc với các nước đi lặp đi lặp lại, và không có người chơi đã vi phạm quy tắc và không muốn thay đổi nước cờ của mình, trận cờ sẽ được tuyên bố HÒA.
- Chú thích về các ví dụ. Nhấp vào click để xem thêm ví dụ.
Dia 1-3 NO chiếu mãi + Dia 4 Cả hai bên chiếu mãi + Dia 5 2-to-1 kiểm tra. Bấm vào đây
Dia 6-9 sát mãi + Dia 10 Sát mãi và sát lại. Bấm vào đây
Dia 11-12 Một chiếu và một giết + Dia 13 Một chiếu và một đuổi theo + 14 Một chiếu và một nước chờ. Bấm vào đây
Dia 15-16 Bài học dọa thắng + Dia 17 Đuổi và dọa bắt. Bấm vào đây
Dia 18-25 Một Pháo hoặc hai Pháo có thể không đuổi theo một Xe. Bấm vào đây
Dia 26-28 Một Pháo đuổi hai Xe luân phiên. Bấm vào đây
Dia 29-31 Xe đuổi Pháo liên tục. Bấm vào đây
Dia 32-38 Xe không thể đuổi Pháo không căn. Bấm vào đây
Dia 39-41 Mã làm xe hết đường đi. + Dia 42-44 Pháo và Mã không đuổi theo. Bấm vào đây
Dia 45-47 Mã đuổi mãi Xe + Dia 48-50 Xe và Mã đuổi nhau. Bấm vào đây
Theo đuổi một quân cùng loại:
I) Xe và Xe
Khi cả hai Xe tự do bắt nhau sẽ được coi là thí quân mãi và được xử HÒA nếu cả hai bên không thay đổi nước đi. Nếu một Xe không thể di chuyển và không thể bắt Xe kia, Xe của đối phương KHÔNG đuổi mãi quân kia.
II) Pháo và Pháo
Khi hai Pháo đều có thể bắt nhau sẽ được coi là thí quân mãi và được xử HÒA nếu cả hai bên không thay đổi nước đi. Nếu một Pháo không thể di chuyển và không thể bắt Pháo kia, Pháo của đối phương KHÔNG đuổi mãi quân kia.
III) Mã và Mã
Khi hai Mã đều có thể bắt nhau sẽ được coi là thí quân mãi và được xử HÒA nếu cả hai bên không thay đổi nước đi. Nếu một Mã không thể di chuyển và không thể bắt Mã kia, Mã của đối phương KHÔNG đuổi mãi quân kia.
Dia 51-55 Theo đuổi một quân cùng loại. Bấm vào đây
(Nguồn dịch Luật Cờ Tướng: Xqinenglish.com)
Link tham khảo: http://www.xqinenglish.com/axfrules.html
