Đơn Đề Mã là một thế trận khai cuộc cờ Tướng có từ rất lâu đời. Ngày nay thế trận này có nhiều biến đổi và được sử dụng chủ yếu bởi các bô lão trong các ván cờ Tướng vỉa hè. Bài viết hôm nay, mình sẽ giúp các bạn tìm hiểu sâu hơn về thế khai cuộc đơn đề mã đầy độc đáo này nhé.
Tham khảo thêm: Tiên Nhân Chỉ Lộ – Tuyệt chiêu khai cuộc của cao thủ cờ tướng
Đơn Đề Mã là gì?
Đơn Đề Mã hay còn gọi là Đan Đề Mã là một nước biến trong khai cuộc cờ tướng.
Trong nước đi này, vị trí hai quân Mã sẽ được người chơi bố trí như sau : một quân ở cánh biên và một quân ở trong, hình thành nên thế trận Đơn Đề Mã
Cũng giống như Bình Phong Mã, thế trận Đơn Đề Mã xuất hiện khá sớm. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nó chỉ xuất hiện sau các trận Thuận Pháo và Nghịch Pháo.
Trong quyển Thích Tình Nhã Thú của Từ Chi (xuất bản năm 1510) đã có đăng một số ván cờ sử dụng thế khai cuộc này. Do đó, người ta nhận định rằng : Đơn Đề Mã đã xuất hiện từ trước đây rất lâu, khoảng thế kỷ XIV.
Đây là thế khai cuộc khá quen thuộc đối với các kỳ thủ. Các quân cờ trên bàn cờ có sự liên kết chặt chẽ với nhau tạo nên ngay cả người chơi có trình độ tầm trung cũng có thể sử dụng được.
Tuy nhiên, trong các giải đấu chuyên nghiệp có tầm cỡ quốc gia hoặc quốc tế, các kỳ thủ lại ít khi sử dụng thế khai cuộc này.
Thông thường, Đơn Đề Mã đước sử dụng để chống lại thế trận của bên đi tiên. Trong một số trường hợp đặc biệt, thế trận này còn được dùng để chống lại chính nó.
Trải qua quá trình thực chiến lâu dài cùng với sự sáng tạo của các kỳ thủ, Đơn Đề Mã hiện đại đã được cải biến khá nhiều so với Đơn Đề Mã cổ điển.
Điểm khác biệt cơ bản nằm ở chỗ : Đơn Đề Mã hiện đại không lên Tượng sớm được như Đơn Đề Mã cổ điển. Theo phân tích của nhiều danh thủ thì sự khác biệt như vậy sẽ tạo cho bên đi hậu có nhiều cơ hội phản công hơn.
Lối đánh trên được gọi là Thiết Đơn Đề. Hiện nay, hầu hết các bài viết về khai cuộc Đơn Đề Mã đều là viết về Thiết Đơn Đề. Còn Đơn Đề Mã cổ điển chỉ còn được tìm thấy trong những quyển cổ phổ như Quất Trung Bí.
Cách đánh khai cuộc Đơn Đề Mã
Đơn Đề Mã là một kiểu chơi thiên về phòng thủ thụ động. Trước đây, trong các tài liệu cổ, chỉ dẫn về cách đánh này khá đơn giản nên phần lớn không có khả năng chống lại Pháo Đầu.
Đến đầu thế kỷ 20, các danh kỳ bằng tài năng của mình đã sửa đổi, đồng thời sáng tạo thêm nhiều nước đi mới làm cho thế trận này có khả năng chống đỡ và phản công mạnh hơn trước rất nhiều.
Đặc biệt, vào những năm 30, Chung Trân – một danh cờ nổi tiếng người Trung Quốc đã có đóng góp đáng kể với kiểu chơi Đơn Đề Mã chậm lên Tượng, sớm hoành Xe tạo thành thế đối công mạnh mẽ.
Tuy vậy, Đơn Đề Mã vẫn còn gây nên khá nhiều tranh cãi trên kỳ đàn hiện nay.
Thế trận Đơn Đề Mã đối Pháo Đầu thuộc loại tương đối khó đánh. Nhiều ý kiến cho rằng : Đơn Đề Mã không đủ sức để phản công bên Pháo Đầu, nhất là Pháo Đầu Mã Đội ( Giáp Mã Pháo).
Bên cạnh đó, có nhiều người nhận định : Đơn Đề Mã mạnh hay yếu phụ thuộc vào người chơi có hiểu biết hết được các biến hóa của thế trận này hay không ? Có khai thác được hết thế mạnh của nó hay không ?
Thực tế chứng minh rằng, danh thủ Dương Quan Lân đã sử dụng Đơn Đề Mã làm ‘cần câu cơm’’ khi đánh độ.
Cạm bẫy tiềm ẩn trong thế trận Đơn Đề Mã
Đơn Đề Mã thường được các bô lão sử dụng trong các ván cờ Tướng vỉa hè. Về cơ bản, thế trận này phòng thủ khá chắc chắn và tiềm ẩn nhiều cạm bẫy.
Nếu bên đi trước tấn công không chính xác thì rất dễ bị sa vào cạm bẫy của Đơn Đề Mã và dẫn đến thua cuộc một cách nhanh chóng.
Phần lớn các kỳ thủ nổi tiếng đều phải dành rất nhiều thời gian để nghiên cứu về cạm bẫy trong thế khai cuộc này.
Tìm hiểu thêm: Khai Cuộc Cờ Tướng – Những Cạm Bẫy và Cách Phá Giải
Ngày nay, để tiết kiệm thời gian và công sức, các bạn hoàn toàn có thể tham khảo kinh nghiệm của họ thông qua các ván cờ dưới đây :
3 độc chiêu phá trận Đơn Đề Mã nhanh nhất
Bất luận các thế trận khai cuộc trong cờ Tướng dù có mạnh đến đâu, công thủ tốt thế nào thì cũng đều có cách phá giải. Đơn Đề Mã cũng vậy.
Các thế trận khai cuộc thường được sử dụng để phá trận Đơn Đề Mã trong thực chiến là: Bình Phong Mã, Pháo Đầu, Thuận Pháo Hành Xa.
Pháo Đầu đối Đơn Đề Mã được chia làm hai loại :
- Tả đơn đề: Mã biên nhảy ở cánh ngược với Pháo đối phương vừa di chuyển
- Hữu đơn đề: Mã biên nhảy cùng cánh với Pháo đối phương vừa di chuyển nhằm tấn khỏi sự tấn công của Xe bên đối thủ.
Trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu đến các bạn 3 độc chiêu phá trận Đơn Đề Mã được trình bày một cách rất chi tiết và mạch lạc bởi Vịt Ú – một YouTuber khá nổi tiếng trong làng cờ Tướng Việt Nam hiện nay.
Các bạn chú ý lắng nghe và quan sát trận đấu ở video dưới đây:
Trên đây là những kiến thức cơ bản nhất về thế khai cuộc cờ tướng Đơn Đề Mã. Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích với các bạn. Chúc kỹ năng chơi cờ của các bạn ngày càng điêu luyện!
