Nước cản Mã trong cờ tướng là một luật chơi độc đáo, tạo nên sự khác biệt và nét đặc trưng cho cờ tướng so với các trò chơi cờ khác. Luật này quy định rằng quân Mã trong cờ tướng có thể bị cản bởi cả quân mình và quân địch, tạo nên những tình huống cờ phức tạp và đòi hỏi người chơi phải có tư duy chiến thuật sắc bén.
Cùng mình tìm hiểu tất cả mọi ngách về chiến thuật thú vị này nhé!
Cách di chuyển quân Mã trong cờ tướng
Trước khi tìm hiểu về nước cản mã trong cờ tướng, mình cùng tìm hiểu về quân Mã và cách mà quân Mã di chuyển trong cờ tướng nhé.
Mã là quân cờ linh hoạt, có khả năng tấn công và phòng thủ hiệu quả, đặc biệt là ở khu vực trung tâm bàn cờ.
Con Mã trong cờ Tướng di chuyển theo hình chữ “L”, bao gồm hai bước: đi ngang 2 ô và đi dọc 1 ô (hoặc đi dọc 2 ô và đi ngang 1 ô). Nước đi này không bị cản bởi bất kỳ quân cờ nào. Mã có thể di chuyển qua sông và ăn quân cờ của đối phương.
Điểm đặc biệt của mã là khả năng “chống chân” và “nhảy ngựa”. Khi mã di chuyển đến vị trí “chống chân” Tướng (Sĩ hoặc Tượng) của đối phương, nó có thể ăn quân Tướng trực tiếp. Khi mã di chuyển qua một vị trí có quân cờ của cùng phe, nó có thể “nhảy qua” vị trí đó và tiếp tục di chuyển đến vị trí tiếp theo.
Luật cản Mã trong cờ tướng
Định nghĩa về luật cản Mã trong cờ tướng
Trong các nước cản mã trong cờ tướng, luật cản Mã là một quy tắc đặc biệt áp dụng cho quân Mã. Nó quy định:
-
Mã không thể “nhảy” qua quân cờ khác để di chuyển.
-
Mã không thể di chuyển đến vị trí có quân cờ của cùng phe đang chiếm giữ.
-
Mã chỉ có thể di chuyển đến vị trí trống hoặc vị trí có quân cờ của đối phương để ăn quân.
Thế nhưng, luật cản Mã vẫn có một số trường hợp ngoại lệ:
-
Mã “chống chân”: Khi Mã di chuyển đến vị trí “chống chân” Tướng (Sĩ hoặc Tượng) của đối phương, nó có thể ăn quân Tướng trực tiếp, bất kể có quân cờ nào cản ở giữa hay không.
-
Mã “nhảy ngựa”: Khi Mã di chuyển qua một vị trí có quân cờ của cùng phe, nó có thể “nhảy qua” vị trí đó và tiếp tục di chuyển đến vị trí tiếp theo.
Luật cản Mã là một luật quan trọng trong cờ tướng. Việc nắm rõ luật này giúp người chơi di chuyển quân Mã một cách hiệu quả và tránh mắc sai lầm trong khi chơi.
Lý do luật cản Mã được tạo ra
Nước cản Mã trong cờ tướng được tạo ra nhằm mục đích tăng tính cân bằng, khuyến khích lối chơi chiến thuật và tăng tính hấp dẫn cho trò chơi. Do cờ tướng được chỉnh sửa từ cờ Chaturanga, người sáng tạo ra cờ tướng đã buộc phải đưa luật cản mã.
Việc chỉnh sửa luật chơi làm cho tướng không được phép rời khỏi cung và di chuyển chéo như vua trong cờ Chaturanga. Điều này khiến cho tướng trong cờ tướng trở nên yếu hơn và ít phương án đào thoát hơn khi bị tấn công và Mã sẽ không trở thành quân cờ quá mạnh và mất cân bằng bàn cờ. Như vậy, nó cho phép quân chủ lực của hai bên di chuyển cản trở trở nên cần thiết.
Thứ hai, việc hạn chế nước đi của các quân để làm cho trò chơi trở nên dễ hiểu hơn: cản mã và tượng, tướng và sĩ không được rời cung, và tượng không được di chuyển qua hà.
Nước cản Mã trong cờ tướng buộc người chơi phải suy nghĩ kỹ lưỡng về cách di chuyển quân Mã, tạo ra nhiều tình huống bất ngờ và thú vị trong trò chơi. Luật này cũng giúp giữ cho trò chơi diễn ra trong một thời gian hợp lý và tránh cho người chơi sử dụng các chiến thuật “ăn gian”.
Mức độ thực tiễn của luật cản Mã
Nước cản Mã trong cờ tướng đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng và tăng tính hấp dẫn cho trò chơi.
Để phản ánh đúng thực tế của trận chiến, cần phải áp dụng luật “cản mã một nửa”. Luật này đơn giản là quân mã chỉ bị quân đối phương cản lại, không bị quân của bản thân cản trở. Tuy nhiên, khi thử nghiệm áp dụng luật này vào cờ Việt, ta gặp khó khăn vì nó phức tạp và khó nhớ hơn cả luật cản mã của cờ tướng. Cờ Việt không tìm kiếm sự phức tạp trong luật chơi, mà tập trung vào sự phong phú trong biến thể của các nước cờ.
Những thế cờ biến hoá với quân Mã trong cờ tướng
Thế cờ Bình phong Mã
Bình phong Mã là thế cờ khai cuộc phổ biến với ưu điểm ổn định, cân bằng. Hai Mã ở trung tâm bảo vệ Tướng, hai Pháo hỗ trợ Mã và Xe di chuyển liên tục tạo nên hệ thống phòng thủ chặt chẽ. Tuy thiếu linh hoạt và dễ hòa, Bình phong Mã vẫn là lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu bởi sự dễ chơi và an toàn.
Ván cờ giữa Tưởng Xuyên và Vương Thiên Nhất là một ví dụ về thế cờ này. Trong ván cờ này, Tưởng Xuyên đã sử dụng thế cờ Bình phong mã để tấn công. Anh đã sử dụng Pháo và Xe để tạo ra áp lực lên Tướng của Vương Thiên Nhất và cuối cùng giành chiến thắng.
Thế cờ Phản công Mã
Phản Cung Mã là thế cờ khai cuộc nổi tiếng với khả năng phòng thủ kiên cường. Hai quân Mã ở vị trí chính diện tạo thành bức tường bảo vệ Tướng, đồng thời kiểm soát khu vực trung tâm. Quân Pháo ở giữa hỗ trợ hai quân Mã và tạo sức ép lên Pháo đối phương. Hệ thống phòng thủ liên kết chặt chẽ giúp người chơi tự tin chống lại mọi đòn tấn công.
Tuy thiếu tính linh hoạt trong tấn công, Phản Cung Mã lại dễ chơi và phù hợp cho người mới bắt đầu. Nó tạo thế trận cân bằng, kiểm soát nhịp độ trận đấu và là nền tảng để phản công hiệu quả. Nắm vững biến thể, cách hóa giải đòn tấn công và kết hợp chiến thuật tấn công phù hợp giúp bạn thành công với Phản Cung Mã.
Ván cờ giữa Hồ Vinh Hoa và Trương Thanh Hằng là ví dụ điển hình về việc sử dụng thế cờ Phản công Mã. Hồ Vinh Hoa sử dụng Phản Công Mã để tạo ra một thế trận tấn công dồn dập. Sau đó, anh ta tận dụng sai lầm của Trương Thanh Hằng để tung ra đòn tấn công bất ngờ và giành chiến thắng.
Thế cờ Đơn đề Mã
Đơn đề mã là thế cờ khai cuộc phổ biến, phù hợp với người chơi trình độ trung cấp khá. Một mã giữ chốt đầu, mã còn lại nhảy ra biên tạo thế liên kết chặt chẽ, phòng thủ vững chắc. Tùy theo việc nhảy mã nào ra biên mà người ta phân ra hai biến thể: Tả đơn đề mã và Hữu đơn đề mã.
Tuy dễ chơi, Đơn đề mã lại thiếu tính đột biến và dễ dẫn đến hòa nếu cả hai bên chơi cẩn thận. Nắm vững biến thể, cách hóa giải đòn tấn công và kết hợp chiến thuật tấn công phù hợp giúp bạn thành công với thế cờ này.
Ván cờ giữa Lữ Phân và Hứa Ngân Xương là một ván cờ kinh điển trong lịch sử cờ tướng, được đánh giá cao bởi sự tinh tế và tính chiến thuật cao. Lữ Phân đã sử dụng Đơn đề Mã để tạo ra một thế trận tấn công sắc bén và giành chiến thắng trước Hứa Ngân Xương, một kỳ thủ nổi tiếng với khả năng phòng thủ.
Thế cờ Khởi Mã Cuộc
Đây là một thế chơi sử dụng quân Mã tấn công và phòng thủ chặt chẽ. Ở thế cờ này, Quân Mã được bố trí ở vị trí trung tâm (H3 và H7), và triển khai tấn công linh hoạt bằng Pháo và Xe. Đây là một thế cờ phòng thủ vững chắc, tấn công uy lực, bất ngờ với Mã linh hoạt. Cũng cần tính toán kỹ vì dễ bí Tượng nếu di chuyển không hợp lý.
Trong ván cờ giữa Lại Nhữ Hầu và Hứa Ngân Thương, Lại Nhữ Hầu đã sử dụng thế cờ Khởi Mã Cuộc để tạo ra một thế trận cân bằng. Hai bên đã có nhiều pha tấn công và phòng thủ, nhưng cuối cùng ván cờ kết thúc với tỷ số hòa.
